Geneza rycerstwa
Rycerstwo jako wyodrębniona grupa społeczna pojawili się około X w.
Bezpośrednio na jej ukształtowanie miały wpływ przemiany polityczne zachodzące na terenie zachodniej Europy, których źródłem był postępujący kryzys władzy. W celu ich utrzymania oraz kształtowania się stosunków feudalnych powstaje nowa grupa złożona ze zbrojnych jeźdźców – rycerzy (niem. Ritter-jeździec).
Pierwotnie byli to ludzie majętni, mogący pozwolić sobie na zakup kosztownego uzbrojenia oraz konia bojowego, w których skład wchodzili m.in. wasale służący seniorowi, w zamian za uzyskane przywileje. W tym czasie rycerstwo było warstwą otwartą, do której mogli przeniknąć odpowiednio sytuowani mieszczanie czy chłopstwo.
Dopiero pomiędzy XII-XIII wiekiem przeobraziło się ono w stan zamknięty, którego warunkiem był cenzus urodzenia, z określonym etosem.
Etos rycerski czyli etyka dworska tworzą nowe powszechnie akceptowane wartości etyczne, moralne i zawodowe, którymi kierowało się rycerstwo, wśród nich należałoby wymienić; bezgraniczne oddanie, miłosierdzie i hojność.
W literaturze najpopularniejszą postacią przedstawiającą etos rycerski jest hrabia Roland z poematu “Pieśń o Rolandzie”, sir Lancelot w cyklu legend “O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu” oraz Zawisza Czarny herbu Sulima, o którym wzmianki można znaleźć w “Roczniki czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego” Jana Długosza.
Pasowanie na rycerza
Marzeniem każdego giermka, było dostąpienie zaszczytu pasowania. Wielu badaczy spiera się, w jakim wieku miało to miejsce, większość z nich przychyla się do stwierdzenia, że młodzieniec mógł być pasowany osiągając tzw. wiek sprawny (od 14 do 23 roku życia). Jednak pasowanie nie było uzależnione wyłącznie od wieku kandydata, miała na to wpływ również jego sytuacja materialna. W zależności od niej mogło dojść do odsunięcia pasowania w czasie lub całkowitej rezygnacji.
Ceremonia
Pierwotnie ceremonia była bardzo uproszczona, wystarczyło by rycerz uderzył giermka w kark lub policzek. W późniejszych latach uroczystość nabierała większego ceremoniału, w zależności od sytuacji miała różny charakter (liturgiczny, wojskowy).
W czasie wojny pasowanie odbywało się w przededniu starcia, tuż przed nim lub po odniesionym zwycięstwie. Świadectwo o tym mamy między innymi w Rocznikach Jana Długosza, tuż przed starciem wojsk na polach Grunwaldu: „Nasyciwszy oczy widokiem wielkiej liczby wroga, [Władysław Jagiełło] zszedł niżej i pasując bardzo wielu Polaków na rycerzy, zapala ich do walki, krótkim, ale mocnym przemówieniem, przypominając każdemu o jego godności”.
Podczas pokoju pasowanie miało rozbudowane oraz wyszukane ceremoniały. Począwszy od XI wieku, Kościół Katolicki ubiegał się o podporządkowanie sobie instytucji rycerstwa. Dlatego też dążono do sakralizacji aktu pasowania.
Ryt duchowego oczyszczenia przebiegał następująco: całonocna modlitwa, medytacja, spowiedź, komunia św., rytualna kąpiel i przywdzianie nowych szat.
W dalszej kolejności kandydat prowadzony był przez mentora pod ołtarz, gdzie przedstawiano mu kodeks postępowania rycerstwa. Kapłan święcił oporządzenie przyszłego rycerza, które chłopak przywdziewał modląc się, przy czym kapłan co jakiś czas uderzał go dłonią w ramię. Na koniec wręczano młodemu rycerzowi pas z mieczem. Po uroczystości następowały różnego rodzaju zabawy, np. turnieje.
Autorzy M.Sawicka; K.Kędroń